تحقیر و تکفیر مردم لر ؛ اولین دیالوگ سینمای ایران و فیلم فارسی

رادیو راه ابریشم

00:00
[metaslider id="8455"]

تحقیر و تکفیر مردم لر ؛ اولین دیالوگ سینمای ایران و فیلم فارسی

اولین فیلم ناطق فارسی سینمای ایران , در توجیه و مشروعیت قتل عام لرھا به سفارش رضاخان , ساخته شد

یک مامور و مفتش دولت رضاشاه در ماموریتی در لرستان به دختر زیبایی  لر , بر می خورد که دل از او می برد. نظامی دلباخته,با آن دختر لر, طرح آشنایی و صحبت می ریزد. آنچنانکه دختر لر با مفتش ارتش شاھنشاھی ایران , به درد دل می نشیند و داستان زندگی خود را شرح میدھد و راز زندگی اش را برملا میکند و مشخص می شود که این دختر در حقیقت نه دختری لر بلکه دختری فارس است که به دست لرھای وحشی پس از غارت شھر شان به اسیری برده شده و در عشرتکده ای(قھوه خانھای ) به رقاصی برای عرب ھا وادار شده است

دخترلر که الان معلوم شده است لرنیست و فارس است شرح می دھد که او از خانواده محترمی بوده و وقتی ١٢ سال بیشتر نداشته , قبل از اینکه “لرھا به شھر شان “بریزند و غارت کنند , فالگیری به نزد خانواده او می اید و فال او را می گیرد !فال بین به خانواد دختر می گوید که ستاره این دختر خوب نیست و من در طالع اش می بینم کھ  خانواده دور می گردد و در کوھستان ھا )لرستان ( زندگی خواھد کرد و اسباب تفریح و شھوترانی لرھا می گردد

دختر ادامه می دھد : پدرم که از “موضوع  لرھا ” در تشویش بود از فالگیر پرسید : بگو ببینم “آخر کار این لرھا به کجا می کشد و مردم )مردم ایران !( از این بلاھا )لُرھا ( خلاص می شوند یا نه ! فالگیر گفت : کشف این مساله مشکل است ولی گردش دنیا کمک می کند! و می بینیم که در تاریکی ستاره ای می درخشد و نوری این مملکت را روشن خواھد کرد ! در این سکانس ازفیلم,ستاره ای در آسمان ظاھر میشود و چھره نورانی قزاق رضاخان میرپنج نمودار می شود که به عنوان منجی ملت ایران می آید و بلاخره مردم ایران را از شر بلای لرھا نجات می دھد. فیلم, محصولی تبلیغاتی سینمایی جھت تخطعھ و سیاه نمایی ” کمیته قیام سعادت” اتحادیه منعقد بین لرھای لرستان, لرھای بختیاری و شیخ خزعل ,برعلیه کودتای رضاخان و رنگین نمایی و سفید نمایی و توجیه قتل عام لرھا پس از عملیات ” فتح لرستان” است با این تیتر”قبل از دوره فرخنده پھلوی که جنوب و غرب ایران تحت نفوذ ایلات و عشایر مختف بود ” آغازو سپس در سکانس “در غار قلی خان,دزد معروف لر” با فروش دختر فارس )که سمبل مام میھن ایران است ( توسط یک لر)سمبل سردار اسعد بختیاری یا امیر مجاھد بختیاری و دیگرسران لرستان فیلی ( بھ یک عرب )احتمالا سمبل شیخ خزعل !( ادامه می یابد و سرانجام مرد مامور و مفتش که محتملا نماد رضاشاه یا ارتش اوست , پس از ماجراھا و جنگ و گریز اشرار لر را تارومار و مام میھن را ) که ھمان دختر فارس است ( را می رھاند . در آخر فیلم نیز این تیتر ھا به :ترتیب عینا بر پرده می آید: *سالھا گذشت *کودتای ٣ اسفند ١٢٩٩ *دمیدن خورشید سعادت ایران اردیبھشت ١٣٠۵ ۴ *تاجگذاری علی حضرت ھمایونی *تامین اقتصادیت مملکتی *توسعه امور تجارتی *ایجاد کارخانجات *ترویج امتعه وطنی *اتحاد شکل در لباس *حفظ حقوق نسوان جمیع این ترقیات تحت توجه شاھنشاه عظیم ایران در قلیل مدت چند سال به ظھور رسید : و با این شعر این نخستین فیلم فارسی ناطق به پایان می رسد مژده که شد ملک خسروی آباد شد و ھم آزاد و قوی ملک کھن یافته نوی از پرتو دور پھلوی

تا روح ایرانی ماند آزاد و شد ھماره زنده باد دور پھلوی

درست در این برحه از زمان ھست که به توصیه و سفارش دستگاه حکومت مطلقه رضاشاه , سینماگری از ھند به نام اردشیر ایرانی فراخوانده شد و” اولین فیلم فارسی ناطق” به نام” دختر لر ” )با بازیگری یک دختر کرمانی و لھجه کرمانی (صرفا جھت موجه نشان دادن لشکر کشی قشون رضاخان به سرزمین لرھا و قتل عام لرھا ) به انگیزه تصاحب چاه ھای . نفت ( کلید خورد. این فیلم از زمره برنده ترین و موثر ترین تبلیغات و تخریبات فرھنگی ضد قوم لر بود . آنچنانکه بعدھا نیز فیلم فارسی ھایی با ھمین مضمون در عھد پھلوی دوم ھم در جھت تخریب ھویت قومی لر ساخته شد چون :” مصطفی لره” و “آقای “! لر به شھر می آید. ساخت دخترلر بخشی از پروسه تبلیغات فرھنگی وسیع و دامنه دار ضد لری و تخریب شخصیت و ھویت و ملیت لر در * عھدرضا خان یا ھمان پھلوی اول است که این تخریب شخصیت و ھویت لر در عھد پھلوی دوم نیز دوام یافته و تا به اکنون پیامدھای تخریبی و سوء اش ،دامنگیر این قوم است. اینکه ھم اینک کودکان لر ، مردم لر ،فرھنگ لر ،زبان لر و ھویت لری در جامعه ایرانی ،مواجه با تحقیر ،ھتاکی ،بی حرمتی عموم مردم ،رسانه ھا ،تلویزیون ،سینمای فیلم فارسی ، روشنفکران فارس و مدیران ایرانی )و حتی برخی موارد خود تحصیلکرده ھا وخود آحاد مردم لر ؟!( است ،محصول و .پیامد سیاست ھای نظامی،سیاسی و مخصوصا فرھنگی نظام ستمشاھی پھلوی اول و دوم بوده است. از این دوره است که تحقیر و تخریب شخصیت وھویت و فرھنگ لر در سطحی وسیع به عنوان نماد یک جامعه بدوی و سنتی معرفی و تبلیغ و اقدامات رضاشاه در سرکوب این جامعه ,به عنوان نماد و آموزهی توسعه و گذر جامعه روستایی و سنتی ایران به سمت جامعه مدرن و مترقی و گذر به مدرنیته و نو سازی و رنسانس تعبیر و تفسیر شد و معرفی و تجویز شد! آنچنانکه رفته رفته در ادبیات رسمی و فرھنگ محاوره جامعه ایرانی و ناسیونالیسم فارسی ,واژه »لر« در مقابل “شھری” قرار گرفت و لر , فرھنگ لری , اخلاق لری و ھویت لری ,نماد و سمبل و نشانھای از عقب ماندگی و زندگی سنتی مقابل *”انسان مدرن و مدرنیته” که فارس و حکومت رضاشاه نماینده آن بود ؛ تلقی و معرفی شد!؟

پیامدھای آسیب ھای نظامی , سیاسی فرھنگی , شخصیتی , حیثیتی وارده بر پیکرده جامعھ قومی لر در خلال این سالھا بھ حدی بود که از آن پس “ریزش ساختار ھویت لری ” رقم خورد و از نسل جدید لر ترجیح دادند که ھویت لری خود را کتمان و انکار و برای خویش ھویت کردی یا پارسی جعل کنند من جمله لک ھا و فیلی ھا و بختیاری ھا که بخشی بزرگ از پیکره جامعه لری بودند و بیش از سایر لرھا در خلال آن سال ھا , متحمل بیشترین حملات نظامی و فشار ھای فرھنگی , سیاسی شدند و آسیب دیدند , ناگزیر به توسط و توصیه نخبگان و تحصیلکردگان خود چاره را درآن دیدند که ھویت تاریخی حداقل ھزارساله لری خود را منکر و برای خلاصی از بار تحقیر و تھمت سیستماتیک دستگاه ھای سیاسی فرھنگی حکومت مرکزی و ناسیونالیسم ملی فرمایشی حکومتی , به ناچار جذب ناسیونالیسم توسعه طلب پارسی و یا کردی شوند آنچنانکه در دوره معاصر , برای لرھای لک و فیلی در ایلام )پشتکوه لرستان ( و بخش ھای وسیعی از کرمانشاه به تاسی از آن سوی مرز ) خانقین و مندلی و بدره در عراق ( شناسنامه ایی جعلی کردی و برای لرھای بختیاری شناسنامه ای پارسی جعل شد .و زمینه جدایی این مردمان و این . مناطق از پیکرده جامعه لر فراھم شد

در ادبیات ھمزمان و ھمعصر با عملیات فتح لرستان وسرکوب لرھای فیلی و لرھای بختیاری که واکنشی به کمیته اتحاد قیام سعادت بین لرھا و عرب ھا و عصیان آنھا بر علیه کودتای رضاخان بود ,شما در اشعار شاعران,لحن نویسندگان , دیالوگ سینما , نطق مجلسیان , و متن جراید , شما فقط حمله و تھمت و توھین به لرھا می بینی و بس و ھیچ عرب ستیزی نمایان نیست و مشھود نیست .حال آنکه در روایت متاخر و معاصر تر , مورخان و مفسران ملی گرای معاصر ایرانی ,جنبه لرستیزی آن عملیات و آن سالھا را بالکل سانسور و نقش عنصر حیاتی نفت را در پیدایش آن فاجعه حذف و برعکس , نقش شیخ خزعل را بھ عنوان یک تجزیه طلب برجسته و به مساله بعدی عرب ستیزانه , ملی گرایانه داده اند که عملیات رضاخان آزادسازی خوزستان و مبارزه با جدایی طلبی بود و بس

این کتمان و پنھان کاری و وارونه نشان دادن وقایع سرکوب لرھا , از جھت است که در زمان رضاخان قومگرایی فارس یا ھمان ناسیونالیسم ایرانی , ھنوز در ابتدای راه بوده و اساسا مفھومی تحت نام ھویت ایرانی و ایرانیت و ملت ایران و ملیت ایرانی ھنوز شکل و قوام نگرفتھ است . بعدھا که ملت ایران و ملیت ایرانی و ھویت آریایی پارسی ,از طریق آموزش وپرورش و رادیو تلوزیون و یک حکومت متحد و زبان دولتی مشترک تشکیل یافت , لازم شد که کشتار لرھا و ادیبات ضد لری آن دوران کتمان و مخفی شود و از آنجا که قوم گرایی فارس یا ھمان ملی گرایی ایرانی ,خود را در مقابله و رویاروی با اعراب و ھویت عربی تعریف کرده , از این خاطر به وقایع ان سالھا و اعمال رضاشاه رنگ و بویی ملی گرایانه جھت سرکوب تجزیه طلبی شیخ خزعل داده اند نه قتل عام مردم لر برای تصرف منابع حیاتی چاه ھای نفت که آن روزگار ھمه در خاک لرھا واقع بود و فقط لوله ھای نفت از حوزه حکمرانی شیخ خزعل می گذشت

در آخر نکته حائز اھمیت و نکته شایان توجیه آنکه چون در این برحه از زمان ,یعنی آغاز عھد پھلوی , ھنوز از خلق پدیده نوظھور” ملیت و ھویت ایرانی و ایرانیت “, و” ایده ولوژی نوپای آریایی/ پارسی” فقط چند صباحی است که می گذرد از ھمین رو درتمام فیلم دختر لر و ادبیات سیاسیون و مورخان و اشعار شاعران ملی گرا و ناسیونالیست ایران آن زمان ؛ ھرگز از مفاھیم و مضامین و ادبیات رایج و معمول و پوپلیستی معاصر که امروزه سقز دھن ناسیونالیسم ایرانی و برخی عوام لر است ھمچون : لر؛ ایرانی اصیل /لر آریایی اصیل/لر ؛ پارسی اصیل / لرھا ؛ مرزدان غیور /فرزندان کوروش .. کذا و کذا) این ھندوانه ھایی که امروز ملی گرایان ایرانی برای تحمیق لرھا بویژه بختیاری ھا زیر بغل ما می گذارند (. ھیچ خبری نیست و ھمه غیر خودی انگاشتن لر و بیگانه انگاشتن لر و توھین و تھمت و تحقیر و تکفیر نژادی و قومی است. که کاملا آشکار است که مضامین و مفاھیمی و شعارھا و ادبیاتی ملی گرایانه چون : لر پارسی آریایی/ ایرانیان اصیل و فرزندان کوروش و از این قبیل جعلیات و شعار ھای عوام فریبانه , بعدھا با “تغییر سیاست و ترفندھای نظام مطلقھ ناسیونالیستی فارس محور پھلوی , خلق شد تا بھ جاي تلاش مستقیم در حذف فیزیكي قوم لر ، با لطایف الحیلي زمینه را براي كم رنگ كردن ھویت قومی لرھا و فارسیزه/پارسیزه کردن شان و بي اھمیت جلوه دادن ظلم تاریخی که در حق این قومیت مرتکب شده بودند , فراھم شود

نویسنده :نورعلی مرادی

Have your say